همه چیز در مورد عدس و تاریخچه آن

کلمه عدس از زبان عربی گرفته شده است و در قرآن هم به آن اشاره شده است. پس این کلمه از عربی وارد فارسی شده است. معادل فارسی آن مرجومک است که هنوز در بعضی از گویش های محلی آنرا به این نام می خوانند.

تاریخچه عدس

قدیمی ترین نشانه های وجود عدس که به دست بشر کشف شده است مربوط به غار فرانچزی (Franchthi Cave) در جنوب یونان است که قدمت آن به ۱۱۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد.

با توجه به اینکه قدمت لوبیاهای کشف شده به ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد بنابراین می شود عدس از اولین محصولات کشاورزی مورد استفاده بشر بوده است.

نشانه های دیگری از وجود عدس در مناطق مختلف جهان کشف شده است که به ترتیب قدمت می توان آنها را به صورت زیر دسته بندی کرد:

عدس تل مربیط

در سوریه که قدمت عدس آن در این منطقه آن به ۸۵۰۰ تا ۷۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد.

عدس یفتائل (Yiftahel)

در فلسطین اشغالی که قدمت آن به ۶۸۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد.

عدس تپه سبز خوزستان

در خوزستان ایران که نمونه های درشت تری از عدس در این منطقه کشف شده است. قدمت نمونه های کشف شده به ۵۵۰۰ تا ۵۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. در واقع قدیمی ترین عدس های درشت کشف شده مربوط به این منطقه است. این نشان می دهد عدس هایی که در خاورمیانه کشت شده اند از همپوشانی عدس های وحشی با عدس های اولیه به وجود آمده اند.

عدس خیروکیتیا قبرس (khirokitia)

در قبرس که نمونه های کشف در آن به ۵۵۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد.

عدس جنوب آسیا

نمونه های کشف شده مربوط به ۲۵۰۰ سال قبل از میلاد است.
عدس یکی از مهمترین محصولات کشاورزی از زمان باستان بوده است. اندازه دانه های آن به مرور زمان درشت تر شده است گونه های متفاوت با رنگ های متفاوت از آن به وجود آمده است.

البته به طور دقیق نمی توان گفت عدس هایی با رنگ ها و طعم های مختلف چگونه و در چه مناطقی شکل گرفته است. اما همانطور که گفته شد عدس های درشت تر ابتدا در کشور های ایران و ترکیه و … به وجود آمده اند.

کشت و تولید عدس

تولید عدس در جهان در ۵ سال اخیر نزدیک به ۴۲ درصد افزایش داشته است. در حالی که تولید لوبیاها حدودا ۱۱ درصد افزایش داشته است. این رشد طی ۴ سال اخیر هر سال حدودا ۱۰ درصد بوده است. که رشد قابل توجه ای است و ۷ برابر رشد جمعیت جهان، در برداشت عدس رشد داشته ایم.

بنابراین می توان گفت علت ارزان شدن عدس طی این سال ها تولید بی سابقه عدس در سطح جهان بوده است.
کشور کانادا تقریبا نیمی از محصول عدس دنیا یعنی حدود ۳.۵ میلیون تن  تولید می کند. ۹۵ درصد از کشت این محصول در استان ساسکچوان انجام می شود.

نکته جالب در مورد کانادا اینکه این کشور حدود ۵۰ سال است که برنامه افزایش تولید عدس را اجرا می کند. طی ۵۰ سال توانسته است با افزایش ۱۰۰ برابری محصول عدس خود به جایگاه نخست در تولید عدس در جهان برسد.
کشور ایران هم در سال حدود ۷۵ هزار تن عدس تولید می کند که برای تامین نیازهای خود از کشورهای کانادا و روسیه عدس وارد می کند.